NoordbuiTen

Voedselbewustzijn en gezondheidswinst

De ambitie van het Gebiedsperspectief Tilburg Noord en de klimaatopdracht om de bebouwde omgeving door verkoelend groen leefbaar te houden voor ouderen en kinderen, kan alleen slagen door een goede organisatie van bewoners die meedenken en meedoen. Burgerparticiaptie wordt, ook in Noord, steeds belangrijker. Vandaar dat NoordgroeiT inzet op betere meningsvorming onder bewoners via Doorlopende Buurt- en Wijkgesprekken, om onze gemeenschappelijke belangen duidelijker op de onderhandelingstafel te krijgen. (Lees over NoordwerkTsamen elders op deze website).

De zorg voor de leefbaarheid in de Tilburg en de gezondheid van haar inwoners, strekt zich uit, voorbij het belang van stadsnatuur binnen de bebouwde kom. Tilburg komt helaas steeds vaker voor op de lijst van heetste steden in Europa. Naast de noodzaak om hittestress te temperen, weten we ook, sinds Corona(!), hoe belangrijk stadsgroen en natuur zijn voor onze geestelijke gezondheid. En kinderen die veel buitenspelen hebben veel beter ontwikkelde zintuigen, concentratievermogen, motoriek en sociale vaardigheden. Investeringen in stadsgroen betalen zich veel sneller uit in gezondheidswinst dan ooit werd gedacht, zo bleek uit onderzoek rond de openstelling van het Landgoed De Wielewaal, voor de bewoners van Einhoven.

Gelukkig heeft de gemeente Tilburg relatief veel gronden rond de stad in eigendom en heeft de gemeenteraad besloten die deels in te zetten om van de stadsrand van Noord een gezonde, bewonersvriendelijke omgeving te maken. Samen met de bewoners zal het buitengebied veranderen in een parkachtig landschap - een toegankelijke groen paradijs, waar jong en oud elkaar veilig kan ontmoeten, om er te werken, te recreëren, maar voorál: om er te genieten!

Een stadssboerderij is daarin niet alleen passend, maar ook onmisbaar. Wat NoordgroeiT in NoordbuiTen voor ogen staat is een keten van duurzame, bedrijvige ontmoetings- en werkprojecten, waar bewoners als vrijwilliger of als professional, samenwerken in allerlei activiteiten rond voedselkweek, tuinieren, koken, landschapsherstel, natuuronderhoud en allerlei vormen van sociaal, educatief en sportief samenzijn. Een groeiend netwerk van deelnemers aan groepsactiviteiten en bewonersbedrijfjes, dat rustig bouwt aan een gezonde groene omgeving en meer cohesie in Noord. 

In deze nieuwe omgeving gaan bewoners elkaar straks vinden voor een gezellig bakske koffie, een cursus in taal, telen, timmeren, of koken. Of ze komen er samen om er te werken op één van de akkers, tuinen, kruidenranden, bloemstroken of voedselbosjes. Er komen kassen met pootgoed, zaailingen en bijzondere uitheemse gewassen, en heggen- en hagenaanplant ten behoeve van natuuraanleg, natuuronderhoud en landschapsherstel. Ondertussen ontdekken de (klein)kinderen veilig de omringende natuur, volgen een les in tuinieren, of ze leren van hun zelfgekweekte oogst een heerlijke maaltijd te bereiden. Zo ontdekken onze buurtkinderen in alle seizoenen en weersomstandigheden, de samenhang tussen natuur, klimaat en de wereld van alledag, met daarin werkende buurtgenoten, professionals en mensen met speciale beroepen of specifieke hulpvraag.

Kennis, passie en duurzaamheid, duurzaamheid, duurzaamheid...

Omdat Noord zo heerlijk divers is, ontstaan hier ongekende kansen. Juist bij de uitwisseling van kennis over het kweken en bewerken van voedsel komen hier de uitenlopende passies van medebewoners tot bloei, ontstaan interessantste gesprekken over zaai- en kweekmethoden, over de bereidingswijzen en combinaties van minder bekende gewassen. Daarom zal er op korte termijn ook een keuken komen, waar bewoners elkaar kookles gegeven, waar spannende workshops worden gehouden door gastkoks, en waar maaltijden worden bereid voor het team en voor de bezoekers van het restaurant. Samenwerken wordt samen eten; speerpunt van de gewenste duurzame, sociale cohesie.

Voedselbewustzijn begint met kennis over de herkomst en kwaliteit van productten. Gezond voedsel komt van gezonde grond. Of het nu om het verbouwen van voedsel gaat, of om het vergroenen van de omgeving, belangrijk is de aandacht voor een veilige werkomgeving. Omdat de akkers langdurig intensief bewerkt zijn, loopt nu al een programma voor verbetering van bodemleven en biodiversiteit. Zo draagt duurzame voedselproductie in NoordbuiTen bij aan de vergroening van Noord en het gezond maken van de stadsrand. Alle producten die geoogst worden komen ten goede aan de bewoners, de medewerkers, aan de winkel, voedselbanken, sociale keukens en schoolmaaltijden. De ambitie is op termijn ook te produceren voor het eigen restaurant en voor de lokale horeca. ln de winkel krijgen duurzame bedrijven uit de omgeving de mogelijkheid eigen producten aan te bieden (Locals for Locals).

Nu al wordt gestudeerd op de inrichting van het erf, op de omliggende beplanting en op de vergroening van de directe omgeving door moes- en kruidentuinen, zaailingenhubs, tuinplanten-ruilplekken, kerstbomen-asiel, en andere vergroeningsactiviteiten.
Vanuit de wijkraden bestaat de wens om in NoordbuiTen een uitdagende speel- en leeromgeving voor kinderen te realiseren (à la Spil-Centrum De Sterren, Eindhoven). De juiste aan- en inpassing, binnen de beoogde landschapsfuncties is onderwerp van studie en overleg. 

Zitten is ‘het nieuwe roken’. Bewegen wordt noodzaak!

Uit oogpunt van welzijn en ideeën over De Gezonde Stad, is ook bewegen in NoordbuiTen een belangrijk thema. Een gezond buitengebied vraagt om een autoluwe, veilige toegankelijkheid. Niet alleen voor ouders met kinderen, of mensen met een beperking, maar voor alle wandelaars, fietsers en buitensporters. NoordbuiTen wordt een gezellig Beweegverzamelpunt, waar bewoners samenkomen om alleen, in groepsverband, of onder begeleiding te gaan sporten in de buitenlucht. Wandel en fietspaden worden gescheiden van het snelverkeer. Nieuwe scharrelpaadjes  geven straks toegang tot een aangename, uitdagende beweegomgeving.

Goede voorbereiding, organisatie en borging

Groen, rust, ruimte en schone lucht vragen om bescherming. Ook een duurzame stadboerderij heeft goede zorg, gedegen organisatie en stevige financiële borging naar de toekomst nodig. Noord verdient het dat iedereen hier beter, gelukkiger en wijzer van wordt.

Vanuit de gedachten rond maatschappelijk verantwoord ondernemen staat daarom alles binnen deze bewonerscoöperatie ten dienste van gelijkwaardigheid, duurzaamheid en mede-eigenaarschap. Dat betekent: gedeelde waarden over gedeelde verantwoordelijkheid, een veilige participatieve (werk)omgeving, passie voor democratie en de beginselen van een inclusieve, rechtvaardige, duurzame stad. De activiteiten worden begeleid, ondersteund en geëvalueerd door de bewoners zelf, al dan niet geheel of gedeeltelijk ondersteund door een team van professionele specialisten, sociaal ondernemers en/of bekwame vakmensen. Zoveel als mogelijk ligt de focus op het creëren van werkgelegenheid, training, onderzoeks-, leerwerk- en stageplekken. Alle winst wordt geïnvesteerd in bestaande of nieuwe projecten die de samenhang, veiligheid en gezondheid van Noord op de lange termijn ten goede komen.

Als activiteitencentrum sluit NoordbuiTen nauw aan bij tal van collegeprogramma's, wijkraadrapporten, lokale, regionale, provinciale en nationale ambities rond verbinding, vergroening, veiligheid, solidariteit en levendige democratie. Ook daarin wil NoorbuiTen niet alleen een vormend experiment zijn voor bewoners, maar ook voor betrokken bestuurders, beleidsmakers, -uitvoerders en partnerinstelingen.

Dat maakt NoordbuiTen een uniek experiment. Een project waar voor iedereen voldoende te halen, te brengen, te leren en te beleven valt. Een organisatie die zich in kleine stappen wil ontwikkelen en zich constant wil evalueren om te zien inhoeverre ze nog voldoet aan de gestelde verwachtingen, doelen en bijgestelde behoeften.

Stads-icoon

Een van de bevindingen tijdens de ontwikkeling van het Gebiedsperspectief Tilburg Noord was, is dat het hier ontbreekt aan een stadsicoon, een symbolische project waar Tilburg zich trots bij kan voelen. Welnu: NoordbuiTen is zo'n icoon in wording! Een spraakmakende plek waarbinnen bewoners en buurtkinderen elkaar én de natuur, op een vanzelfsprekende wijze gaan ontdekken. Een zorg-oase, waar ook de meest kwetsbaren in Noord hun talenten kunnen ontplooien. Een klimaat van rust en ruimte, waarin al diegenen die in de loop der jaren teleurgesteld zijn achtergebleven, opnieuw gaan aanhaken, vanuit een zeker gevoel dat we er allemaal toe doen.

NgrT 23-01-25