Over Noord in Gesprek
In het Doorlopende Buurt- en Wijkgesprek dat NoordgroeiT wil organiseren, treffen de bewoners en de gemeente elkaar op geregelde tijden. Om elkaar beter te leren kennen, om te praten over wat er speelt in de buurt en in de wijk, om samen te onderzoeken wat er verbeterd kan worden én om te ontdekken hoe we dat samen zouden kunnen organiseren.
De omgeving van de mens is de medemens (Jules Deelder)
De nieuwe Omgevingswet eist van bestuurders en initiatiefnemers dat zij bewoners en andere belanghebbenden ‘meenemen’ bij ontwikkelingen in hun leefomgeving. Op alle bestuurlijke niveaus leeft de wil om zowel duurzaam als integraal te werken. Zodat er meer samenhang komt tussen stadsontwikkeling, vergroening, sociale cohesie, burgerparticipatie en democratisch bewustzijn. Het belang van een toegankelijke overheid, die voeling houdt met wat er speelt onder de mensen en in de buurten, wordt steeds groter! Ook onder de Tilburgse bestuurders zien we een verandering ten goede. Het Collegeprogramma Samen meer voor Elkaar beoogt een meer integraal overheidsbe-leid, waarin burgers volwaardig participeren. Agenda Sociaal 013 draait om meedoen, gelijke kansen en de zoek-tocht naar waar we samen het verschil kunnen maken. Met het Programma Levendige Democratie wil de gemeente de inwoners meer betrekken bij de lokale democratie. Nu nog de praktijk!
In Tilburg Noord werken de gemeente en betrokken instanties al met bewoners(groepen) samen aan een nieuwe gebiedsvisie. Dat gaat niet vlekkeloos, maar de inzet is bemoedigend. Veel ambtenaren beseffen dat het vertrouwen tussen bewoners en gemeente hersteld MOET worden. Ze onderschrijven de noodzaak van een nieuwe manier van werken, waarbij er meer aandacht is voor gelijke behandeling, begrijpelijke communicatie, correcte bejegening, duidelijke regels & procedures.
Maar de weg naar een bewonersvriendelijk bestuur, meer burgerbetrokkenheid en een overheid die ook in praktisch zin samen met bewoners wil optrekken om Tilburg toekomstbestendig te maken, vraagt om méér.
Eenvoudige oplossingen?
Een goede stap in die richting is een gedegen programma dat erop is gericht de bewoners niet alleen het gevóél te geven dat ze serieus worden genomen, maar dat hen ook laat ervaren dat zij wérkelijk inhoudelijk volwaardig meedoen in processen die Noord veilig, leefbaar en gezond gaan maken én houden!
De voorgaande zin maakt al duidelijk dat een helder plan zich maar moeilijk in eenvoudige slogans laat vangen! Eenvoudige oplossingen bestaan niet. Maar, wetenschappers die de problemen rond wonen, zorg, eenzaamheid, klimaat en veiligheid onderzochten, zeggen al jaren: betrek de burger meer bij de zoektocht naar de juiste oplossing.[1] Vergeefs, want nog steeds worden bewoners op zogenaamde informatieavonden geconfronteerd met voorgekookte plannen, uitgekristalliseerde oplossingen en 'onvermijdelijke' ingrepen. Burgerparticipatie is in de meeste gevallen niet meer dan het afvinken van de wettelijk vereiste informatieverplichting.
Samenwerken & meningsvorming
Eenmaal aangeleerd gedrag verander je niet snel. Toch moet er, willen we het vertrouwen tussen de overheid en de burger écht herstellen, iets radicaal veranderen.
Nu is het zo dat bewoners elkaar nauwelijks kennen en dus ook niet van elkaar weten wat hen bezighoudt. Bewoners zullen om te beginnen, elkaar simpelweg vaker moeten spreken. Nu kan iedereen wat roepen, maar wil je samen tot een besluit komen, dan moet je minstens weten wie die ander is en begrijpen waarom men denkt zoals men denkt. Elkaar leren kennen is elkaar leren begrijpen. Zo ontstaat een mening; het begin van samenwerken. Meningsvorming is essentieel als we als bewoners tot een vergelijk willen komen over wat er in de buurt het beste als eerste aangepakt moet worden. In gesprek met de overheid helpt het, als bewoners onderling goed weten waarover zij het eens of oneens zijn.
Hoe
Om een degelijke meningsvorming onder bewoners en andere betrokkenen te realiseren, wil NoordgroeiT het Doorlopend Buurt- en Wijkgesprek organiseren. We denken aan een langlopend programma waarbij bewoners elkaar op vaste tijdstippen treffen om hun zegje te doen en samen zaken te bespreken die hen bezighouden. Daarbij kan het gaan over wat er in hun straat, buurt, of wijk speelt, bijvoorbeeld over eenzaamheid, armoede, overlast, gezondheid, veiligheid, nieuwbouw, hittestress, vergroening, zwerfvuil, enz..
Voor en door bewoners
Inmiddels is ook bij de gemeente, bij instellingen en bij de wijkraden, de overtuiging leidend dat het samenwerken met bewoners geen vrijblijvend karakter mag hebben. Dat betekent dat niet alleen de bewoners zullen moeten leren meer met één mond te spreken, ook de overheid zal de consequenties van haar voornemen tot samenwerken (burgerparticipatie) moeten onderkennen, door die te fasciliteren.
Het Doorlopend Buurt- en Wijkgesprek (DBWG), zoals NoordgroeiT dat wil realiseren, is een programma van inhoudelijke gesprekken (dialogen), waarbij alle deelnemers meedoen om er ‘wijzer’ van te worden. De ontmoetingen zijn in eerste instantie gericht op het vormen van een diepgaander mening over alle onderwerpen die voor bewoners én hun leefomgeving, relevant zijn. Daarom is het belangrijk voldoende ruimte te geven om elkaar beter te leren kennen én om ‘het eigen verhaal’ te vertellen. Doordat de gesprekspartners elkaar gaandeweg beter leren kennen, groeit het onderling vertrouwen en zullen ze meer kennis en inzicht krijgen in elkaars motieven en over de noodzakelijke ingrepen die hun woon- en werkomgeving leefbaar moeten houden. Met andere woorden: bij het DBWG gaat het om te achterhalen welke effecten er op de korte, middellange én lange termijn optreden ten gevolgen van ontwikkelingen en ingrepen in onze omgeving - en hoe bewoners daar, op een positieve manier, invloed op uit kunnen oefenen! Uitgangspunt is NIET dat ‘we’ het in alles met elkaar eens moeten zijn, maar WEL dat er begrip, instemming of acceptatie ontstaat, over de oplossingsrichtingen waarvoor, in meerderheid, dus democratisch, gekozen is. Doel is dat tussen bewoners onder elkaar en tussen bewoners en de gemeente, meer begrip ontstaat en meer saamhorigheid en vertrouwen[2] groeit, zodat bewoners daadwerkelijk ervaren dat ze er toe doen!
Organisatie/uitvoering
In het DBWG gaan buurtgenoten bijvoorbeeld 1 x per maand met elkaar én/of met beleidsmakers en beleidsuitvoerders, in gesprek over een actueel thema of urgent probleem dat speelt in de buurt, of in de wijk. Het zijn geen debatten. Het gaat er NIET om elkaar, koste wat kost, te overtuigen. Het zijn dialogen, waarbij argumenten dienen om inzicht te krijgen in elkaars motieven en gedachten.
Om die gesprekken op een goede en veilige manier te laten verlopen, wordt elke bijeenkomst begeleid door speciaal daarvoor getrainde gespreksbegeleiders. Die zien erop toe dat iedereen aan bod komt, dat alle interessante gedachten, bevindingen en conclusies netjes worden verzameld en teruggekoppeld.
Om het gesprekthema in te leiden, of van een speciale context te voorzien, kunnen (ervarings)deskundigen worden uitgenodigd. De ‘oogst’ van de verschillende buurtgesprekken wordt, bv. elk kwartaal), besproken worden in een wijkgesprek met de (wijk)wethouder(s), met als inzet: de inhoud deel uit te laten maken van ander, of nieuw beleid.
Democratie moet bij elke nieuwe generatie opnieuw worden geboren[3]…
Uit het aanvangsmotto - De omgeving van de mens is de medemens – kunnen we afleiden dat geen buurt, wijk of stad zich een falend beleid tegenover de jeugd kan permitteren! Pedagoog De Winter[4] verklaart problematisch gedrag van kinderen als: misschien wel een gezonde reactie op een samenleving, waarin de relaties tussen mensen onderling en tussen hen en hun omgeving misloopt.
NoordgroeiT vindt dat, in aansluiting op de methode van de Vreedzame School, een buurtgerichte, naschoolse ontmoetingsstrategie ontwikkeld moet worden, gericht op meningsvorming onder kinderen! In een variëteit aan goed begeleide, uitdagende activiteiten, en uiteraard weer onder daarvoor speciaal getrainde begeleiding, kunnen kinderen oefenen in samen spelen en ontdekken. Vaardigheden die essentieel zijn bij de ontwikkeling van begrip, inzicht en medemenselijkheid.
Vanuit haar motto: Samen, Veilig & Gezond, stelt NoordgroeiT dat ook de jongere generatie bij de buurtdialogen betrokken moet worden. Met name waar het gaat over het belang van ontmoeting, sport & bewegen, cultuur, natuur (kindertuinen, buurtclubs, buurtcampings, ontdekkingstochten, etc.).
Democratie is een werkwoord[5].
Willen we de polarisatie in onze samenleving temperen, dan moeten we elkaar leren begrijpen. Wat Tilburg Noord nodig heeft, is: dat langzaamaan steeds meer buurt- en wijkgenoten de weg weten te vinden naar een veilige, toegankelijke plek, waar ze ervaren dat er veel medebewoners zijn die hetzelfde denken over wat onze gemeenschappelijke belangen zijn. En dat we samen kunnen ontdekken wat ervoor nodig is om die veilig te stellen. Want als je de werkelijkheid ervaart als een moeras vol onduidelijke regels, vage professionals en onverwachte bedreigingen, hoe weet je dan wat belangrijk is en wat niet, wie er verantwoordelijk is voor wat en waar je moet zijn als er iets helemaal fout loopt?
Woon je in Tilburg Noord en deel je onze visie?
Meld je dan aan op:
[1] https://www.nationaleombudsman.nl/nieuws/nieuwsbericht/2023/jaarverslag-2022-tijd-voor-de-burger
[2] Grip. Het maatschappelijk belang van persoonlijke controle, Wetenschappelijke Raad v. h. Regeringsbeleid, 30 nov 2023, https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2023/11/30/grip
[3] …en het onderwijs is haar vroedvrouw. John Dewey: The Need of an Industrial Education in an Industrial Democacy (1916).
[4] Micha de Winter: Medemenselijk Opvoeden. Samenlevingspedagogiek voor een hoopvolle en daadkrachtige generatie, 2024.
[5] Programma Levendige Democratie Tilburg. https://www.tilburgers.nl/wp-content/uploads/2023/10/Programmabegroting-2024.pdf